29 marca 2024

Kalendarz żydowski, święta i dni wolne od pracy w Izraelu

Eksport towarów i transport morski do Izraela stają się coraz popularniejszą praktyką, w związku z czym wszyscy zainteresowani handlem z mieszkańcami tego kraju, powinni dążyć do poznania podstawowych informacji o kulturze i zwyczajach swoich partnerów biznesowych. Nie bez znaczenia pozostają również obchody świąt żydowskich, które wiążą się z dniami wolnymi od pracy. Jako Magemar Logistics zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważny jest szacunek do kultury naszych partnerów, a nasze hasło „We are more than transport” nie jest pustym sloganem. Dlatego zachęcamy do zapoznania się z artykułem, z którego dowiesz się między innymi:

Jak zbudowany jest kalendarz hebrajski?

Jakie tradycyjne święta obchodzą wyznawcy judaizmu?

Kiedy wypadają żydowskie święta i dni wolne od pracy?

Czy święta obchodzone przez Żydów mogą mieć wpływ na transport do i z Izraela?

Dlaczego Magemar Logistics to najlepszy wybór dla realizacji transportu z i do Izraela?

Jak zbudowany jest kalendarz hebrajski?

Kalendarz hebrajski, który bywa nazywany również kalendarzem żydowskim to system rachuby czasu oparty o cykl lunisolarny, czyli księżycowo-słoneczny. Rok w kalendarzu hebrajskim składa się z dwunastu miesięcy, które liczą 29 lub 30 dni, a każdy miesiąc rozpoczyna się od nowiu księżyca. W celu zniwelowania różnic pomiędzy cyklem lunarnym, a słonecznym zaczęto stosować lata przestępne, w których występuje dodatkowy, 13 miesiąc o nazwie adar szeni (adar II). Rok przestępny przypada 7 razy w ciągu cyklu Metona* trwającego około 19 lat (dokładnie 235 miesięcy księżycowych).

Początek rachuby lat w tradycji żydowskiej rozpoczyna się od daty stworzenia świata uznawanej przez wyznawców judaizmu, który przypada na 7 października 3761 p.n.e. Idąc tym tropem rok 2024 w kalendarzu gregoriańskim to rok 5784/5785 w kalendarzu hebrajskim.

Nazwy miesięcy w kalendarzu hebrajskim:

Nisan (marzec/kwiecień)
Ijar (kwiecień/maj)
Siwan (maj/czerwiec)
Tamuz (czerwiec/lipiec)
Aw (lipiec/sierpień)
Elul (sierpień/wrzesień)
Tiszri (wrzesień/październik)
Cheszwan (październik/listopad)
Kislew (listopad/grudzień)
Tewet (grudzień/styczeń)
Szwat (styczeń/luty)
Adar (luty/marzec)
Adar szeni (adar drugi)

Hebrajski rok religijny rozpoczyna się od miesiąca nisan, w którym przypada święto Pasach. Początek nowego roku kalendarzowego przypada natomiast na pierwszy dzień miesiąca tiszri i obchody Rosz-Ha-szana, czyli początek nowego roku.

Podział hebrajskiego roku kalendarzowego w przełożeniu na kalendarz gregoriański przedstawiono na poniższej ilustracji na przykładzie żydowskiego roku 5784:

W kalendarzu żydowskim również podział tygodnia wygląda inaczej niż w przypadku szeroko stosowanego kalendarza gregoriańskiego. Otóż tydzień rozpoczyna się od niedzieli, a kończy na sobocie.

Dni tygodnia w kalendarzu hebrajskim, poza dniem siódmym zostały ponumerowane i nie posiadają nazw własnych:

jom riszon (dzień pierwszy) – niedziela
jom szeni (dzień drugi) – poniedziałek
jom szliszi (dzień trzeci) – wtorek
jom rewii (dzień czwarty) – środa
jom hamiszi (dzień piąty) – czwartek
jom sziszi (dzień szósty) – piątek
szabat (odpoczynek) – sobota

Doba w judaizmie liczona jest od zmierzchu do zmierzchu i to właśnie dlatego, wszystkie święta żydowskie rozpoczynają się wieczorem dnia poprzedzającego – dla przykładu szabat rozpoczyna się już w piątek po zachodzie słońca. Idąc tym torem, warto zauważyć, że hebrajska godzina nie trwa 60 minut, a liczona jest jako 1/12 dnia, czyli czas od świtu do zmierzchu. Analogicznie należy podzielić porę nocy, którą stanowi 12 równych części mierzonych od zachodu do wschodu słońca.

Podział ten ma związek z wyznaczaniem pór nocy i dnia na modlitwę, które to modlitwy muszą być odmawiane w określonych porach doby według tradycji żydowskiej.

Czytaj też: Różnorodność kulturowa w biznesie – czy pełni istotną rolę i jak się do niej dostosować?

Najważniejsze żydowskie święta

Choć mogłoby wydawać się, że święta żydowskie mają charakter ruchomy, to nie jest to prawdą. Każde ze świąt judaistycznych odbywa się co roku w tym samym dniu, tego samego miesiąca. Wrażenie zmiany dat sprawia błędne odniesienie tych terminów do kalendarza gregoriańskiego, który jest kalendarzem słonecznym. Wiemy już bowiem, że kalendarz hebrajski jest zbudowany inaczej i to właśnie według jego wskazań wyznaczane są terminy obchodów świąt. Poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych świąt żydowskich wraz z krótkim opisem tak, by każdy przedsiębiorca praktykujący eksport do Izraela lub import z Izraela mógł zaplanować swoje kontakty z partnerami biznesowymi z poszanowaniem tych terminów. Obchody świąt religii judaistycznej są bardzo dokładnie opisane, a każda czynność nazwana w Pięcioksięgu Mojżeszowym oraz w Talmudzie.

Aby odnieść konkretną datę kalendarza hebrajskiego do terminu w kalendarzu gregoriańskim, polecamy skorzystać z interaktywnego kalendarza żydowskiego.

ROSZ HA-SZANA (‏ראש השנה‎) – 1 tiszri – żydowski Nowy Rok upamiętniający stworzenie świata i przypominający o sądzie bożym. Dzień, w którym Bóg podsumowuje wszystko, czego dokonaliśmy w roku, który się kończy i planuje nasz los na rok, który się rozpoczyna. Przez cały miesiąc elul, który poprzedza to święto, dmie się w barani róg o nazwie szofar (nawoływanie do żalu za grzechy), składając prośby do Boga o przebaczenie grzechów. Poza modlitwą, do tradycyjnych obrzędów należących do Roch Ha-Szana zaliczyć można kąpiel w mykwie (rytualnej łaźni) będącą symbolem wejścia w nowy rok z czystą duszą. Kolejnym punktem dnia jest taszlich, który polega na spacerze nad wodę (jezioro, rzekę, morze etc.) i wyrzucenie do niej wszystkich okruchów z kieszeni – jest to symbolem wyrzucenia wszystkich złych uczynków oraz grzechów. Tradycją jest również kolacja, podczas której spożywa się rybę podaną wraz z głową tak, by rok zaczynać od głowy oraz słodkie potrawy (np. daktyle, rodzynki, chałkę i jabłka z miodem), tak aby rozpoczynający rok był słodki.
JOM KIPUR (‏יוֹם כִּפּוּר‎) – 10 tiszri – dzień pojednania upamiętniający skruchę i przebaczenie. Pierwsze 10 dni tiszri to tzw. jomim noraim, czyli straszne dni. Żydzi pokutują wówczas za wszystkie grzechy z minionego roku oraz dążą do pojednania z ludźmi, chcąc wejść w nowy rok z czystym sercem i sumieniem. W tym okresie składa się cedak, czyli darowizny dla potrzebujących. Dziesiątym dniem miesiąca tiszri jest Jom Kipur, czyli dzień pojednania, w którym obowiązuje ścisły post. Tego dnia, istnieje również zakaz noszenia butów ze skóry. Po pojawieniu się pierwszej gwiazdy można zasiąść do stołu, na którym znaleźć można m. in. piernik na miodzie.
SUKKOT (סוכות) – t15 tiszri – święto upamiętniające okres ucieczki z Egiptu i wędrówki do Kannanu, kiedy to Izraelici mieszkali w namiotach i szałasach. Dodatkowym aspektem do świętowania jest dziękczynienie za zebrane plony. Obchody tego święta polegają na budowaniu szałasów, w których jada się posiłki i spędza minimum kilka godzin dziennie. Bardzo ważnym obrzędem jest przygotowanie wiązki 4 gatunków roślin nazywanej abra minin. W jej skład wchodzą: liście palmy, gałązka wierzby, gałązka mirtu, owoc cytrusowy. Różne rodzaje roślin symbolizują różnorodność wśród ludzi, a przygotowaną wiązanką macha się we wszystkie strony, co ma symbolizować wszechobecność Boga.
CHANUKA (חֲנֻכָּה‎) – od 25 kislew (trwa 8 dni) – święto świateł – w II w. p.n.e., gdy Izrael był pod wpływami hellenistycznymi, dążono do zastąpienia prawa prawem świeckim oraz zakazywano praktykowania wiary judeistycznej. Na drodze tych działań, władca Antioch IV nakazał wybudowanie posągu Zeusa w świątyni żydowskiej, w wyniku czego wybuchło powstanie Machabeuszy. Walki zakończyły się zwycięstwem Żydów, dzięki czemu możliwe było zachowanie praw religijnych. Po wygranej postanowiono modlić się przez 8 dni, jednak oliwy do podtrzymania ognia w lampkach przy ołtarzu wystarczyło na jeden dzień. Pomimo tego lampki paliły się 8 dni. Na pamiątkę tego cudu obchodzi się jedno z najważniejszych świąt w kulturze żydowskiej, czyli Chanukę. W ramach obchodów zapala się osiem świeczek – po jednej na każdy dzień obchodów Chanuki. Wykorzystuje się do tego specjalny świecznik nazywany chanukija. Światło pochodzące z chanukiji nie może służyć do oświetlenia pokoju lub czytania – musi pozostać jedynie symbolem minionych wydarzeń. Podczas Chanuki dzieci otrzymują drobne prezenty oraz spożywa się potrawy smażone na oleju (np. racuchy, pączki, naleśniki i placki ziemniaczane).
PURIM (פורים) – adar 14 (w latach przestępnych 14 adar szeni) – losy – najradośniejsze święto żydowskie, nazywane niekiedy żydowskim karnawałem. Dzień ten upamiętnia uchronienie Żydów od zagłady w perskim imperium Achemenidów. W ramach obchodów Purim czyta się Księgę Estery przedstawiającą biblijny opis uchronienia Żydów. Obdarowuje się bliskich drobnymi prezentami oraz piecze hamantasze – małe trójkątne ciastka, nadziewane makiem i bakaliami. Jest to też jedyny dzień w roku, w którym można spożywać duże ilości alkoholu.
PESACH (פֶּסַח) – od 15 nisan (trwa 7 lub 8 dni) – Pascha / Święto Przaśników – święto to przypomina Żydom o niewoli egipskiej i wyprowadzeniu Izraelitów przez Mojżesza oraz wydarzeń, które wydarzyły się po drodze do Ziemi Obiecanej. W ramach obchodów je się macę (przaśniki), czyli proste, suche pieczywo przygotowane z mąki i wody. Maca jest symbolem pieczywa spożywanego podczas wędrówki przez pustynię podczas exodusu. Tradycją jest seder, czyli kolacja przebiegająca według ściśle określonego porządku. Podczas sederu czyta się opowieść o wyjściu z Egiptu i trwającej 40 lat wędrówce. Poza macą do tradycyjnych potraw należą także chrzan i gorzkie zioła będące symbolem cierpienia i niewoli. Spożywa się również tarte jabłka z miodem i orzechami nazywane charoset. Symbolem ofiar składanych podczas wędrówki jest zeroa, czyli kawałek pieczonego mięsa z kością.
SZAWUOT (שבועות) – siwan 6 – Święto Tygodni / Pięćdziesiątnica – święto upamiętniające nadanie Tory Mojżeszowi na górze Synaj. Obchodzone 7 tygodni po Pesach, bywa również nazywane Żydowskimi Zielonymi Świątkami i Świętem Żniw, jako symbol cudownie rozkwitniętych pól u podnóża góry Synaj po zejściu z niej Mojżesza. W ramach obchodów domy dekorowane są kwiatami, tatarakiem oraz ziołami. Całą świąteczną noc studiuje się Torę, a na stole dominują dania mączne oraz owoce.
TISZA BE-AW ( תשעה באב) – aw 9 – dziewiąty dzień miesiąca aw – święto upamiętniające zburzenie pierwszej i drugiej świątyni w Jerozolimie. Obchody poprzedzają trzy tygodnie pokuty, podczas której zabronione jest słuchanie muzyki i organizowanie zabaw, picie wina oraz spożywanie mięsa. Zabrania się również strzyżenia włosów i zarostu oraz udzielania ślubów. Zwoje tory pozbawia się zdobień i dekoracji. Nawet Szabat przypadający w tym okresie nacechowany jest smutkiem.
SZABAT (‏שַׁבָּת‎ lu) – również SZABAS, SZABES – odpoczynek – najważniejsze święto żydowskie upamiętniające stworzenie świata oraz wyprowadzenie Izraelitów z Egiptu. Obchodzone w każdą sobotę. Szabas to dzień odpoczynku, zgodnie z zapisem w Piśmie Świętym “Sześć dni będziesz pracował i wykonywał wszelką swoją pracę, ale siódmego dnia jest szabat Pana Boga twego, nie będziesz wykonywał żadnej pracy…”. Zakazane jest wykonywanie wszelkich prac. Zabronione są między innymi prace związane z budownictwem, rolnictwem, ale też rozpalanie ogniska. W obecnych czasach zakazane jest również używanie elektryczności, jazda samochodem (również elektrycznym) czy gra na komputerze. Do obchodów należy rodzinne jedzenie trzech wcześniej przygotowanych posiłków. Tradycyjnym pozdrowieniem na czas Szabatu jest hebrajskie Szabat szalom lub gut Szabes w jidysz.

Wpływ obchodów świąt żydowskich na transport z i do Izraela

Choć oficjalnym kalendarzem obowiązującym w Izraelu jest kalendarz hebrajski, do celów biznesowych stosuje się również kalendarz gregoriański oraz standardowy, z punktu widzenia europejczyka, podział doby. Nadając przesyłkę do Izraela, nie musimy martwić się o to, czy posługując się datami obowiązującymi na całym świecie zostaniemy zrozumiani poprawnie, ponieważ mieszkańcy Izraela w komunikacji międzynarodowej posługują się właśnie kalendarzem gregoriańskim. Niemniej, podczas planowania eksportu do Izraela i w kontakcie ze swoim kontrahentami warto wziąć pod uwagę różnice kulturowe, tradycję oraz zasadniczość Żydów w obchodach ważnych w judaizmie świąt. Zrozumienie różnic wynikających z kultury może poprawić relacje biznesowe, a Magemar Logistics doskonale zdaje sobie z tego sprawę.

Czytaj też: Przesyłki do i z Izraela

Dlaczego Magemar logistics to najlepszy wybór w poszukiwaniu wsparcia w eksporcie do Izraela i imporcie z Izraela?

Magemar Logistics to odpowiedni partner w realizacji importu i eksportu na kierunku Izrael. Hasło “We are more than transport” wcielane jest w życie każdego dnia, a nasz zespół doskonale rozumie zwyczaje, tradycję oraz potrzeby naszych klientów i partnerów biznesowych. Posiadamy ogromne doświadczenie w organizacji transportu do Izraela. W naszej ofercie znajduje się transport morski oraz transport lotniczy. Nasza agencja celna zapewnia również pełne wsparcie oraz doradztwo w sprawach celnych.

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że powyższy artykuł uświadomił Ci, jak ważne jest, aby przedsiębiorcy działający w handlu międzynarodowym byli świadomi czynników wynikających z tradycji i odpowiednio planowali swoje operacje związane z organizacją importu oraz eksportu z i do Izraela. Zrozumienie kalendarza świąt żydowskich oraz ich znaczenia dla społeczności izraelskiej pozwoli uniknąć opóźnień i utrudnień w transporcie do Izraela, co przyczyni się do zwiększenia efektywności i zadowolenia klientów.

Jeśli masz pytania lub szukasz najkorzystniejszego rozwiązania transportowego dla swoich przedsięwzięć, zapraszamy do kontaktu drogą mailową, telefoniczną lub za pośrednictwem formularza kontaktowego, znajdującego się na naszej stronie internetowej.

Ciekawostka

*Cykl Metona to okres trwający 19 lat, po którym fazy księżyca przypadają na te same dni w kalendarzu słonecznym. Cykl ten był powszechnie używany do momentu zastąpienia go w państwie rzymskim przez kalendarz juliański, który został opracowany w roku 46 p.n.e. przez astronoma Sosygenesa na życzenie Juliusza Cezara. Aktualnie, jedynym używanym kalendarzem wykorzystującym cykl Metona jest kalendarz żydowski. Rok przestępny w kalendarzu żydowskim wypada w 3, 6, 8, 11, 14, 17 i 19 roku cyklu.

Więcej informacji o kulturze żydowskiej znajdziesz na poniższych stronach:

ZOBACZ POZOSTAŁE