Słownik pojęć logistycznych to zbiór najważniejszych terminów związanych z branżą TSL, które mogą okazać się przydatne dla osób zajmujących się transportem, importem i eksportem. Poniższy spis został stworzony w oparciu o sugestie naszego działu operacyjnego, uwzględniając rozmowy z naszymi kontrahentami działającymi w sferze import/eksport.
Upoważniony przedsiębiorca to status przyznawany firmom, które spełniają określone kryteria i standardy bezpieczeństwa oraz przepisów celnych w handlu międzynarodowym. Przedsiębiorca posiadający status AEO uważany jest za godnego zaufania.
Status AEO przyznaje się na wniosek przedsiębiorcy złożony do organu celnego. Status nadany przez organy celne jednego z państw członkowskich UE, jest uznawany przez organy celne wszystkich państw członkowskich.
Akredytywa to sposób dokonywania płatności funkcjonujący głównie w handlu międzynarodowym. Akredytywa jest pisemnym zobowiązaniem banku importera do wypłacenia eksporterowi odpowiedniej kwoty pieniędzy, w określonym w umowie terminie. Warunkiem wypłaty umówionej kwoty jest dostarczenie przez eksportera niezbędnych dokumentów.
Akredytywa określana jest też jako list kredytowy.
Awaria wspólna to termin wywodzący się z prawa morskiego, oznaczający sytuację, w której kapitan statku podejmuje świadomą decyzję o poświęceniu części ładunku lub statku, aby ocalić resztę mienia w przypadku poważnego zagrożenia. Zgodnie z tą zasadą, wszyscy uczestnicy rejsu (zarówno właściciele ładunku, jak i właściciel statku) solidarnie ponoszą koszty powstałych szkód – nawet jeśli ich własny ładunek nie został bezpośrednio uszkodzony.
Warto dodać, że odpowiednie ubezpieczenie cargo nie tylko chroni ładunek przed uszkodzeniem, ale również zapewnia ochronę na wypadek ogłoszenia awarii wspólnej.
Czytaj też: Ubezpieczenie cargo w transporcie – ubezpieczać czy nie ubezpieczać? – oto jest pytanie
Lotniczy list przewozowy.
Morski list przewozowy, nazywany też konosamentem. Dokument wystawiany przez armatora lub przewoźnika na rzecz nadawcy ładunku. Konosament jest jednym z najważniejszych dokumentów w handlu międzynarodowym, ponieważ pełni następujące funkcje:
CBM czyli metr sześcienny to jednostka miary w układzie metrycznym. Jest to sześcian o krawędziach długości jednego metra. Jest powszechnie używany w kontekście mierzenia objętości i przestrzeni, np. w logistyce do określenia kubatury (objętości) ładunku.
Zachęcamy do zapoznania się z naszym artykułem „Co oznacza CBM i jak obliczyć wartość frachtu ładunku drobnicowego (LCL)?„.
Międzynarodowy Kolejowy List Przewozowy CIM to dokument potwierdzający zawarcie umowy na przewóz towarów.
Nazwa pochodzi od francuskiej nazwy konwencji na mocy której powstał dokument – Convention Internationale concernant le Transport des Marchandises par Chemin de Fer.
W odróżnieniu od SMGS, czyli drugiego rodzaju kolejowego listu przewozowego CIM obowiązuje przede wszystkim w Europie oraz w kilku krajach Azji i Afryki, które przystąpiły do konwencji COTIF.
Międzynarodowy Kolejowy List Przewozowy CIM wystawiany jest w języku kraju nadania ładunku wraz z tłumaczeniem na jeden z możliwych języków (angielski, niemiecki, francuski).
Znany także jako list przewozowy CMR lub dokument CMR. Międzynarodowy dokument wykorzystywany w transporcie drogowym, potwierdzający zawarcie umowy na przewóz międzynarodowy między nadawcą ładunku a przewoźnikiem. CMR jest również ważnym dokumentem prawnym i ubezpieczeniowym w przypadku sporów związanych z ładunkiem.
Nazwa CMR pochodzi od konwencji podpisanej w Genewie w 1956 r., której pełna nazwa brzmi Convention relative au contrat de transport international de marchandises par route.
Kontener będący własnością przewoźnika.
Cross-docking określany też jako x-docking to przeładunek kompletacyjny. Jest to metoda logistyczna polegająca na przekazywaniu ładunku z jednego środka transportu na drugi bez konieczności przechowywania w magazynie. Cross-docking jest techniką wykorzystywaną w logistyce w celu poprawienia efektywności łańcucha dostaw i minimalizacji kosztów magazynowania.
Oświadczenie dotyczące pochodzenia towarów, złożone przez producenta, eksportera lub inną osobę upoważnioną, w związku z eksportem towaru.
Opłata dotycząca przetrzymania kontenera na terenie terminala kontenerowego.
Opłata dotycząca przekroczenia kontenera poza terenem terminala kontenerowego.
Informacja mówiąca o przewidywanym czasie przybycia przesyłki, towarów lub środka transportu do miejsca docelowego, do którego odnosi się ta informacja. Należy mieć na uwadze, że ETA to przewidywany czas przybycia, a co za tym idzie, w zależności od rodzaju transportu i aktualnych czynników, termin ten może ulegać zmianie w trakcie trwania realizacji transportu.
Informacja mówiąca o przewidywanym czasie wyjścia przesyłki, towarów lub środka transportu z miejsca wyjścia, do którego odnosi się ta informacja. Należy mieć na uwadze, że ETD to przewidywany czas wyjścia, a co za tym idzie, w zależności od rodzaju transportu i aktualnych czynników, termin ten może ulegać zmianie.
Najpopularniejszy w Europie rodzaj drewnianej konstrukcji paletowej wykorzystywanej do transportu towarów. Wymiary europalety to 1200 mm × 800 mm.
Paleta EUR posiada oznaczenia i certyfikację ISPM15, która pozwala na transport palet wraz z produktami poza teren Unii Europejskiej.
Należy mieć na uwadze rozróżnienie między EPAL, a paletą o wymiarach europalety. Tylko oryginalna europaleta posiada niezbędne certyfikaty.
Transport FCL oznacza, że ładunek transportowany wewnątrz kontenera należy do jednego odbiorcy bez konieczności konsolidacji różnych ładunków. Głównymi zaletami FCL są:
FTL oznacza transport ładunku w transporcie drogowym, który wypełnia całą przestrzeń ładunkową pojazdu. W przypadku transportu FTL klient wynajmuje całe auto na potrzeby przewiezienia własnych towarów bez konieczności współdzielenia przestrzeni ładunkowej z innymi nadawcami.
Transport FTL wykorzystywany jest głównie w przypadku dużych ładunków lub gdy stronom umowy zależy na krótkim czasie transportu.
Fumigacja to proces dezynfekcji, który polega na narażeniu przedmiotów na działanie gazów lub par o właściwościach bakteriobójczych, grzybobójczych lub owadobójczych. Fumigacja jest stosowana głównie w celu zwalczania szkodników, a także do ochrony żywności, drewna, tkanin i innych materiałów przed zepsuciem lub zniszczeniem.
Proces fumigacji podlega normie ISPM15.
In gauge (czasem zapisywane jako „in-gauge”) odnosi się do sytuacji, w której ładunek mieści się w obrysie kontenera i nie przekracza standardów ISO związanych z wymiarami kontenerów.
W przypadku gdy ładunek określany jest jako IG i mieści się w normach w zakresie wagi, wysokości, szerokości i długości, możliwy jest transport i obsługę zgodnie z normalnymi procedurami logistycznymi.
Czytaj też: Rodzaje i wymiary kontenerów
Inkaso to warunkowa forma płatności w handlu zagranicznym, która polega na pobraniu określonej kwoty przez eksportera od banku importera, bez angażowania kapitału importera.
Ryzyko eksportera polega na braku pewności wykupienia inkasa przez importera, który nie ma możliwości sprawdzenia towaru przed płatnością.
Rozliczenie Inkaso odbywa się pomiędzy bankami obu stron, w oparciu o instrukcje przekazane przez eksportera. Zwolnienie ładunku importerowi odbywa się poprzez przekazanie mu niezbędnych dokumentów po dokonaniu pełnej płatności. Kolejnym krokiem importera jest przekazanie tych dokumentów swojemu spedytorowi.
Szczegółowe i zwięzłe określenia opisujące Międzynarodowe Reguły Handlu, które są kluczowym elementem międzynarodowych umów sprzedaży. Zawierają one krótkie wytyczne dotyczące kwestii związanych z transportem produktów od sprzedawcy do nabywcy (w tym przewozem produktów, rozliczeniem odpowiedzialności eksportowych i importowych). Reguły te obejmują również podział kosztów, ryzyka i odpowiedzialności między stronami umowy.
Więcej o tym czym są zasady Incoterms®.
Sprawdź również graficzne przedstawienie reguł handlowych Incoterms® 2020.
ISPM 15 to międzynarodowa norma, która reguluje wymagania dotyczące obróbki termicznej (fumigacji) drewnianych opakowań w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych dla roślin poprzez handel międzynarodowy.
ISPM 15 to skrót od „International Standards for Phytosanitary Measures No. 15”, a norma ta została uchwalona przez Międzynarodową Organizację ds. Ochrony Roślin (International Plant Protection Convention – IPPC).
Proces łączenia małych przesyłek, przesyłanych między różnymi dostawcami dla różnych odbiorców, tak aby przetransportować je w jednym kontenerze lub jednym środkiem transportu. Konsolidacja wykorzystywana jest w transporcie drobnicowym, nazywanym też transportem częściowym.
Ładunek drobnicowy to ładunek, który nie wypełnia pełnej przestrzeni kontenera. W przypadku transportu LCL przewoźnik konsoliduje ładunki wielu nadawców w jednym kontenerze, co może przynieść oszczędność finansową, ponieważ nie ma konieczności transportu całego kontenera dla niewielkiego ładunku.
Więcej o transporcie drobnicowym znajdziesz na naszym blogu:
Co oznacza CBM i jak obliczyć wartość frachtu ładunku drobnicowego (LCL)?
Ładunek częściowy w transporcie drogowym, który nie wypełnia przestrzeni ładunkowej pojazdu. W przypadku transportu LTL przewoźnik konsoliduje ładunki różnych odbiorców w ramach jednej trasy. Rozwiązanie to pozwala na oszczędność finansową, ponieważ nie ma konieczności wynajmu całego pojazdu.
Więcej na temat transportu drobnicowego LCL dowiesz się z naszego artykułu „Transport drobnicowy LCL – o co tu właściwie chodzi?„.
Unikalny numer identyfikacyjny przypisywany przedsiębiorcom prowadzącym działalność importową i eksportową w Unii Europejskiej. Numer EORI jest używany do spraw celnych i jest wymagany przy wszelkich transakcjach związanych z importem i eksportem towarów pomiędzy krajami UE oraz krajami spoza UE.
Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne 2022 (OPWS 2022) to zbiór regulacji opracowany przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki (PISiL), które mają zastosowanie w relacjach między zleceniodawcą i jego spedytorem. OPWS 2022 określają prawa i obowiązki stron umowy spedycyjnej.
Więcej o OPWS znajdziesz na naszym blogu:
OPWS, czyli Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne. Czym są i jakie kwestie regulują?
Określenie OOG (Out of Guage Container) używane jest w kontekście ładunków przewożonych w kontenerach morskich. OOG oznacza ładunek wykraczający poza obrys kontenera, uwzględniając normy ISO wymiarów kontenerów.
Transport ładunków wykraczających poza obrys kontenera może wiązać się z dodatkowymi kosztami transportu ze względu na konieczność wykorzystania specjalistycznego sprzętu i dostosowanie się do właściwych przepisów dotyczących transportu.
Port załadunku.
Port wyładunku.
Pisemne potwierdzenie odbioru lud dostawy towaru.
Podsystem Danych Referencyjnych służący w administracji celnej do identyfikacji oraz weryfikacji uprawnień osób i podmiotów do reprezentowania osób i przedsiębiorstw przed organami celnymi.
Kontener chłodniczy umożliwiający transport ładunków w temperaturze kontrolowanej.
Dokument celny SAD to jednolity dokument administracyjny obowiązujący wyłącznie w przypadku importu i exportu towarów z i do krajów trzecich, tj. krajów niebędących członkami Unii Europejskiej.
Transport morski bliskiego zasięgu, czyli transport, który odbywa się w obrębie jednego kontynentu.
Zachęcamy też do sprawdzenia rozmowy o SSS z ekspertem w dziedzinie żeglugi morskiej krótkiego zasięgu.
Międzynarodowy Kolejowy List Przewozowy SMGS to dokument potwierdzający zawarcie umowy na przewóz towarów.
W odróżnieniu od CIM, czyli drugiego rodzaju kolejowego listu przewozowego SMGS obowiązuje w transporcie kolejowym między krajami byłego Związku Radzieckiego a Dalekim Wschodem.
Międzynarodowy Kolejowy List Przewozowy SMGS wystawiany jest w języku rosyjskim lub chińskim, w zależności od kierunku w którym ładunek jest przewożony.
Kontener będący własnością nadawcy ładunku, a nie własnością przewoźnika.
Natychmiastowa transakcja zakupu lub sprzedaży aktywów, towarów lub usług po bieżącej cenie rynkowej.
Natychmiastowa cena, którą przewoźnik oferuje za wykonanie określonej usługi transportowej lub przewozu towarów w danym momencie. Stawka SPOTowa jest ceną za pojedynczy przewóz lub zlecenie transportowe, który ma być zrealizowany od razu lub w bardzo bliskiej przyszłości. Ceny spotowe w transporcie są dynamiczne i mogą ulegać wahaniom w zależności od bieżącej sytuacji na rynku, takiej jak dostępność sprzętu, popyt na usługi transportowe, warunki pogodowe czy inne czynniki wpływające na dostępność i efektywność transportu.
Opłata STORAGE to opłata za wykorzystanie powierzchni na terenie terminala kontenerowego lub w magazynie.
Opłata STORAGE jest niezależna od opłaty DETENTION.
TEU to jednostka miary używana w transporcie morskim.
1 TEU odpowiada wielkości jednego kontenera 20’GP.
Jednostka TEU wykorzystywana jest przede wszystkim do określania ładowności statków towarowych i mocy przeładunkowych terminali kontenerowych.
THC to opłata pobierana za czynności związane z obsługą ładunków na terminalu kontenerowym podczas załadunku i wyładunku.
System zarządzania transportem to system informatyczny ułatwiający zarządzanie flotą transportową w efektywny sposób.
Narzędzie umożliwiające monitorowanie przesyłek i towarów w czasie rzeczywistym w celu optymalizacji łańcucha dostaw.
Produkty lub substancje, które ze względu na swoje właściwości mogą stanowić ryzyko dla zdrowia, środowiska lub bezpieczeństwa podczas transportu, przechowywania i manipulacji tymi towarami.
Transport towarów niebezpiecznych podlega rygorystycznym przepisom i regulacjom na poziomie krajowym i międzynarodowym. Organizacje, takie jak Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO, ang. International Maritime Organization) lub przepisy dotyczące przewozu drogowego ADR, określają standardy i wytyczne dotyczące transportu, oznakowania, opakowania, dokumentacji i innych aspektów związanych z bezpiecznym przemieszczaniem towarów niebezpiecznych.
Transport ładunków wykorzystujący więcej niż jeden rodzaj transportu. Najważniejszą regułą w transporcie intermodalnym jest wykorzystanie tylko jednej jednostki ładunkowej (np. kontenera), bez konieczności przeładunku towaru przy zmianie środka transportu.
Transport kombinowany to przewóz rzeczy, podczas którego samochód ciężarowy, przyczepa, naczepa z jednostką ciągnącą lub bez jednostki ciągnącej, nadwozie wymienne lub kontener 20-stopowy lub większy korzysta z drogi w początkowym lub końcowym odcinku przewozu, a na innym odcinku z usługi kolei, żeglugi śródlądowej lub transportu morskiego, przy czym odcinek morski przekracza 100 km w linii prostej.
Transport ładunków wykorzystujący więcej niż jeden rodzaj transportu. W przypadku transportu multimodalnego możliwa jest zmiana jednostki ładunkowej.
Świadczenie ubezpieczeniowe polegające na zapewnieniu finansowej rekompensaty w przypadku powstania szkody w mieniu (towarze) w transporcie zarówno krajowym, jak i międzynarodowym. Mienie objęte jest ubezpieczeniem cargo na całej trasie przewozu, w razie konieczności także w trakcie niezbędnych czynności przeładunkowych i przejściowego składowania podczas zwykłego przebiegu transportu.
Ubezpieczenie cargo może obejmować szkodę lub całkowitą utratę towaru w ramach wszystkich gałęzi transportu, tj. morskiego, lotniczego, kolejowego i lądowego.
Więcej na temat ubezpieczenia cargo znajdziesz na naszym blogu.
Zweryfikowana waga brutto kontenera. Pojęcie VGM zostało wprowadzone na całym świecie przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO – International Maritime Organization) na bazie konwencji SOLAS, która odnosi się do bezpieczeństwa życia na morzu.
Waga przeliczona na podstawie objętości.
W przypadku, gdy waga płatna przewyższa wagę rzeczywistą, to na jej podstawie określa się koszt frachtu lotniczego.
System zarządzania magazynem to system informatyczny ułatwiający zarządzanie magazynem i centrum dystrybucji.
